ABŞ prezidenti Donald Tramp noyabrın 27-sini Ukraynanın onun müharibəni bitirmək planını qəbul etməsi üçün "uyğun son tarix" adlandırıb.
"Mən əvvəllər çox son tarix təyin etmişəm, amma işlər yaxşı gedirsə, adətən uzadılır. Amma düşünürük ki, cümə axşamı son tarixdir", - Tramp "Fox News"a açıqlamasında bildirib.
Noyabrın 27-də Birləşmiş Ştatlarda Şükranlıq Günü qeyd ediləcək.
Putin ABŞ sülh planını şərh etdi
Rusiya prezidenti Vladimir Putin deyir ki, Donald Tramp administrasiyasının təqdim etdiyi 28-bəndlik plan Rusiya-Ukrayna müharibəsinin sülh yolu ilə həlli üçün əsas ola bilər. Bu bəyanatla o, noyabrın 21-də Təhlükəsizlik Şurasının iclasında çıxış edib.
Putin qeyd edib ki, Rusiya planın mətnini alıb, lakin Ukrayna hələlik təkliflərlə razılaşmadığı üçün Rusiya tərəfi ilə məzmunlu müzakirə olunmayıb.
Putinin sözlərinə görə, hazırkı sənəd Trampla Alyaskada görüşməzdən əvvəl müzakirə edilən razılaşmanın təkmilləşdirilmiş versiyasıdır.
ABŞ o zaman Rusiyadan çeviklik göstərməsini xahiş edib, - Putin bildirib.
Zelenski: "Ukrayna çox çətin seçim qarşısındadır"
Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski deyir ki, ölkəsi tarixinin ən çətin məqamlarında birini yaşayır. O xəbərdarlıq edib ki, ölkə əsas tərəfdaşını itirmək riski ilə üz-üzədir, amma öz maraqlarına "xəyanət etməyəcək". Bu arada Vaşinqton Kiyevi Rusiyanın başladığı müharibəni bitirmək üçün mübahisəli plana razı salmağa çalışır.
Zelenski noyabrın 21-də xalqa videomüraciətində deyib ki, hökuməti "Amerika və bütün tərəfdaşlarla sakit işləyəcək" və bir gün əvvəl ona təqdim edilən 28 maddəlik layihə üzrə Vaşinqtonla konstruktiv həll axtaracaq.
"Arqumentlər təqdim edəcəyəm, inandıracağam, alternativlər təklif edəcəyəm, amma düşmənə Ukraynanın sülh istəmədiyini demək üçün heç bir səbəb verməyəcəyik", – Zelenski bildirib.
"Ukrayna çox çətin seçim qarşısında qala bilər. Ya şərəfini, ya da əsas tərəfdaşını [ABŞ] itirə bilər", – Zelenski qara geyimdə, boğuq səslə etdiyi çıxışında deyib. Onun administrasiyası həm də korrupsiya qalmaqalı ilə üzləşib.
"Ya çətin 28 maddə, ya da son dərəcə ağır, ən çətin qış və daha böyük risklər. Azadlıq, ləyaqət və ədalət olmayan bir həyat", – o əlavə edib.
AzadlıqRadiosu və digər media orqanlarının gördüyü təkliflər layihəsinə görə, Ukrayna ərazisinin 20 faizindən çoxunu verməli, ordusunun sayını azaltmalı, NATO-ya üzvlüyün qadağan olunmasına dair konstitusiyaya maddə salmalıdır. NATO-nun üzərinə daha genişlənməmək, Ukraynaya qüvvə yerləşdirməmək öhdəliyi qoyulur, Rusiyanın Qərb tərəfindən təcridinə son qoyulması nəzərdə tutulur.
20 noyabr
Zelenski Trampın planı ilə bağlı danışıqlara razı oldu
Prezident Volodimir Zelenski Donald Trampın müharibəyə son qoymaq ilə bağlı plan layihəsini rəsmən alıb. Yaxın günlərdə Zelenski Trampla "mövcud diplomatik imkanlar və sülh üçün zəruri olan əsas məqamları müzakirə etməyi planlaşdırır", - Ukrayna Prezidenti Ofisindən bildirilib.
Cümə axşamı Zelenski Kiyevdə ABŞ quru qoşunları naziri Deniel Driskoll ilə görüşüb. "Axios" Ukrayna və Amerika mənbələrinə istinadən yazır ki, Zelenski sülh təşəbbüsünü birbaşa rədd etməyib, əksinə, müzakirələrə hazır olduğunu bildirib.
"Ukrayna və Amerika komandalarımız müharibəni bitirmək planının müddəaları üzərində işləyəcəklər. Biz konstruktiv, dürüst və operativ işə hazırıq", - Zelenski görüşün videosuna şərhində yazır.
Vəziyyətlə tanış mənbə "Current Time"a deyib ki, Amerika tərəfi Ukraynaya "siqnal göndərərək prezident Zelenskinin müəyyən şərtlərə razılaşmasında israr edib". Bura ərazilərin güzəşt edilməsi və onların Rusiya ərazisi kimi tanınması, Ukrayna silahlı qüvvələrinin sayının azaldılması və "Putin üçün sərfəli" digər bəndlər daxildir.
28 bəndlik planın mətni hələ dərc olunmayıb. Ağ evin sözçüsü Kerolayn Livitt planın mediada təfsirinin birtərəfli olduğunu, Rusiyadan da güzəştlər nəzərdə tutulduğunu vurğulayıb.
Rubio: Ukrayna və Rusiya 'çətin, amma vacib' güzəştlərə razılaşmalıdır
Ukrayna və Rusiya sülhə nail olmaq üçün "çətin, ancaq vacib" güzəştlərə razılaşmalıdır. Bunu ABŞ dövlət katibi Marko Rubio bildirib.
"Ukraynadakı kimi mürəkkəb və qanlı müharibəni dayandırmaqdan ötrü ciddi və real ideyaların geniş mübadiləsi lazımdır. Dayanıqlı sülh hər iki tərəfdən çətin, amma vacib güzəştlərə razılaşmağı tələb edir. Məhz buna görə biz bu müharibənin dayandırılması üçün hər iki tərəfin təkliflərinə əsaslanan mümkün ideyaların siyahısını hazırlayırıq və hazırlamağa davam edəcəyik", – Rubio X sosial şəbəkəsində yazıb.
Prezident Donald Tramp bu həftə 28 maddədən ibarət müharibəni bitirmə planını təsdiqləyib. Bunu "NBC News" administrasiyadakı yüksəkvəzifəli mənbəyə istinadla yazır. Planın ukraynalı rəsmilər və Kremlin xüsusi təmsilçisi Kirill Dmitriyev ilə məsləhətləşmələr əsasında hazırlandığı bildirilir, amma söhbətin hansı ukraynalı rəsmilərdən getdiyi açıqlanmır. Planın hazırlanmasında xüsusi elçisi Stiv Uitkoff, vitse-prezident Cey Di Vens, Marko Rubio və Trampın kürəkəni Cared Kuşnerin də iştirak etdiyi vurğulanır.
Administrasiyadakı rəsmi NBC-yə deyib ki, plan hər iki tərəfə uzunmüddətli sülhü təmin etmək üçün təhlükəsizlik zəmanətləri verməyə yönəlib.
"The Washington Post" yazır ki, Vaşinqton Ukrayna prezidentinə planı qəbul etməsi üçün təzyiq göstərir. Qəzetin mənbələrinə görə, Kiyev şərtləri "tam təslimçilik" kimi qiymətləndirir və Donbasda nəzarətində olduğu ərazilərdən imtina etməyə hazır deyil.
Avropa ölkələri ABŞ planına qarşı
Noyabrın 20-də Avropa ölkələri Vaşinqtonun Ukraynada sülh planına qarşı çıxıblar. Mənbələrə görə, plan Kiyevin Rusiyaya daha çox ərazi verməsini, ordusunu azaltmasını nəzərdə tutur. Ukraynanın müttəfiqləri bu şərtləri faktiki təslimçilik kimi qiymətləndiriblər.
Avropa İttifaqının Brüsseldə toplanan xarici işlər nazirləri hələ tam açıqlanmayan planla bağlı geniş şərh verməyiblər, amma Kiyevdən ağır güzəştlər tələb olunmasına qarşı çıxacaqlarını deyiblər.
"Ukraynalılar sülh istəyir, hər kəsin suverenliyinə hörmət edən ədalətli, gələcəkdə təcavüzlə sual altına alına bilməyəcək davamlı sülh. Amma sülh təslimçilik olmamalıdır", – Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barro bildirib.
Polşanın xarici işlər naziri Radoslav Sikorski isə deyib ki, müharibənin qurbanı olan Ukraynanın özünü müdafiə etməsinə məhdudiyyət qoyulmamalıdır.
Aİ-nin xarici siyasət rəhbəri Kaya Kallasın sözlərinə görə, istənilən razılaşma Avropa və Ukraynanın iştirakı ilə qəbul edilməlidir.
Kreml isə bildirir ki, Ukraynada hər hansı sülh planı münaqişənin əsas səbəblərini aradan qaldırmalıdır. Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov hazırda ABŞ ilə Ukraynada sülh planı üzrə hər hansı rəsmi danışıq aparılmadığını əlavə edib.
Rusiya Ukraynanın NATO-ya üzvlük niyyətindən əl çəkməsini, özünü neytral ölkə elan etməsini, silahlı qüvvələrini məhdudlaşdırmasını istəyir.
