Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski noyabrın 19-da sülh danışıqlarını bərpa etməkdən ötrü Türkiyəyə səfər edib. Bu arada ölkədəki korrupsiya qalmaqalı fonunda prezidentə və onun administrasiya rəhbəri Andrey Yermaka təzyiqlər artır.
Zelenskini Türkiyədə müşayiət edən Yermak sosial şəbəkədə yazıb ki, “bütün planlaşdırılmış görüşlər vaxtında keçirilir” və o, “ABŞ Prezidenti Donald Tramp administrasiyasının nümayəndələri, xüsusilə də Prezidentin xüsusi elçisi Stiv Uitkoffla daimi təmasdadır”.
Amma diplomatik mənbə AzadlıqRadiosuna (RFE/RL) deyib ki, Zelenski ABŞ prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoffla görüşməyəcək.
Ukrayna rəhbərliyini məngənəyə salan korrupsiya istintaqı isə ölkənin enerji infrastrukturunu Rusiyanın hava zərbələrindən qoruyacaq müdafiə tikintilərinə ayrılan vəsaitlərlə bağlıdır. Bu pulların rüşvət (“otkat”) şəklində siyasi dairələrə ötürüldüyü iddia olunur.
Zelenskinin ən yaxın müttəfiqi
Rusiyanın Ukraynaya qarşı tammiqyaslı işğalı dörd ilə yaxındır gedir. Yermak atəşkəs və ya sülh razılaşmasını hədəfləyən diplomatik proseslərdə əsas fiqurlardan olub.
Onu prezident təyin edib, Zelenskinin ən çox güvəndiyi siyasi fiqurlardan sayılır. Onların tanışlığı təxminən 2010-cu illərə gedib çıxır, hələ Zelenski siyasətə gəlməzdən öncə sıx biznes əlaqələri olub. Son illərdə Yermak siyasi səhnə arxasında ciddi nüfuz qazanıb.
“Yermak onun baş müşaviri, əsas idarəedici fiquru, sözün əsl mənasında Zelenskinin ‘idarə panelindəki ən mühüm düymədir’. Onlar siam əkizləri kimi bir-birinə bağlanıblar”, – Kiyevdə Penta Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Volodimir Fesenko noyabrın 19-da AzadlıqRadiosuna deyib.
Amma yüksək səviyyəli korrupsiya istintaqının genişləndiyi bir vaxtda Yermakın istefası, yaxud vəzifədən çıxarılması üçün təzyiq artır.
“Yermak qarşıdakı bir neçə gün ərzində vəzifədən kənarlaşdırmasa, qorxuram ki, ölkədə tammiqyaslı siyasi böhran başlasın”, – German Marşal Fondunun (GMF) aparıcı eksperti Olena Prokopenko noyabrın 19-da radioya söyləyib.
Onun sözlərinə görə, parlament fəaliyyətsiz hala düşə, nazirlər kabineti işləməyə bilər: “Bu isə tammiqyaslı müharibənin ortasında, Rusiyanın cəbhədə irəlilədiyi bir vaxtda Ukraynanın öhdəsindən gələ bilməyəcəyi böhrandır”.
Ötən həftə Ukraynanın iki aparıcı antikorrupsiya qurumu istintaq materiallarını açıqlayandan sonra korrupsiya ittihamları daha da alovlanıb. Məsələ həm də ona görə toksikdir ki, Zelenski yay aylarında bu qurumların müstəqilliyini məhdudlaşdırmağa çalışıb, bu cəhd 2022-ci ilin fevralından bəri ən böyük etirazlara səbəb olduqdan sonra geri çəkilib.
Açıqlanan materiallar artıq energetika nazirinin və ədliyyə nazirinin istefası ilə nəticələnib. Zelenskiyə yaxın başqa bir fiqur, onun keçmiş biznes ortağı Timur Mindiç isə ölkədən qaçıb.
“Əlibaba”
Təhqiqatçıların açıqladığı gizli səs yazıları şübhəlilərin kod adları ilə fəaliyyət göstərdiyini göstərir. Ali Rada üzvü həmin adlardan “Əlibaba”nın Yermaka aid olduğunu iddia edib.
Deputat Yaroslav Jeleznyakın sözlərinə görə, səs yazılarında Yermakın guya Ukraynanın Milli Antikorrupsiya Bürosunun (NABU) əməkdaşları ilə bağlı araşdırma aparmaq üçün kimliyi açıqlanmayan rəsmilərə göstərişlər verdiyi eşidilir.
Noyabrın 21-də 54 yaşı tamam olacaq Yermak AzadlıqRadiosunun Ukrayna xidmətinin şərh sorğularına cavab verməyib.
Zelenski noyabrın 20-də hakim “Xalqın Xidmətçisi” partiyasının deputatları ilə görüşəcəyini açıqlayıb. Bu, Yermakın vəzifədən uzaqlaşdırıla biləcəyi ehtimallarını gücləndirib.
Partiyanın deputatlarından Fedir Venislavski noyabrın 18-də radionun Ukrayna xidmətinə deyib ki, Yermak istefa verməlidir. Onun sözlərinə görə, Yermakın istefası hökumət ətrafındakı gərginliyi xeyli azaldardı. Deputat onu da qeyd edib ki, həmkarları arasında “bu gün Yermakın getməli olduğu barədə çox danışılırdı”.
Bu arada deputatlar noyabrın 19-da baş nazir Yuliya Sviridenkonu parlamentə çağırıblar. İki müxalifət partiyası isə bütün hökumətin istefasını tələb edib.
Prokopenkonun fikrincə, Zelenski ötən həftə baş verənlərə, istintaqın miqyasına, onun yaxın çevrəsinin mümkün iştirakına güclü və qətiyyətli reaksiya verməyib, bu fürsəti qaçırıb. O əlavə edib ki, Zelenskini müttəfiqini vəzifədən çıxarmağa məcbur etmək üçün xarici təzyiq gərəkə bilər: “Görünür, administrasiya və hökumət hələ də ziyanı tədricən aradan qaldırmağa çalışır”.
Fesenko deyir ki, Zelenski üçün Yermakı vəzifədən uzaqlaşdırmaq “özünün sağ əlini kəsmək demək olar” və bunun yaxın günlərdə baş verəcəyini gözləmir. Amma o əlavə edir ki, “kütləvi etirazlar baş verərsə, Yermakın istefası da qaçılmaz ola bilər”.
Məqaləni AzadlıqRadiosunun jurnalisti Rey Förlonq radionun Ukrayna xidməti ilə birlikdə hazırlayıb.
