Qırğızıstanda Rusiyaya bağlı yeni "müstəqil" televiziya kanalının, "Nomad TV"nin açılmasına hazırlıq gedir. Bu, Orta Asiyada Moskvanın təbliğatını yayacaq yeni bir platforma qurulması sarıdan narahatlıq doğurub.
"Nomad TV"nin redaksiya heyətində Rusiya dövlətinin maliyyələşdirdiyi RT kanalında çalışmış jurnalist, Kremlin əsas təbliğatçılarından olan Marqarita Simonyanın yaxın adamı Anna Abakumova da var.
Noyabrın 27-də "Nomad TV" yayıma başlayacaq. Bu, Moskvanın Orta Asiyada təsirini gücləndirmək cəhdi kimi qiymətləndirilir. 2022-ci ildə Ukraynanın genişmiqyaslı işğalı başlayandan Rusiyanın bu regiondakı nüfuzuna zərbə dəyib.
Yeni kanal Qırğızıstanda 30 noyabr növbədənkənar parlament seçkilərindən bir neçə gün öncə efirə çıxır. Təhlilçilərə görə, siyasi və media azadlıqlarını məhdudlaşdıran prezident Sadır Japarov seçkilərdən hakimiyyətini möhkəmləndirmək üçün yararlanmağa çalışır.
Simonyanın adamı rəhbərlikdə
"Nomad TV" Bişkekdə 24 saat yayımlanacaq. Onun əməkdaşları arasında Rusiyada dövlət nəzarətində olan media qurumlarında çalışmış jurnalistlər var. Onlardan biri kanalın prodüseri kimi təqdim olunan, əslində real təsir imkanlarının daha geniş olduğu güman edilən Abakumovadır.
Abakumova "Nomad TV"dən öncə RT-də baş prodüser kimi çalışıb. Ukraynanın işğal olunmuş regionlarından reportajlarına görə Rusiyanın baş naziri Mixail Mişustindən bir neçə mükafat alıb.
2024-cü ilin martında ianə yığma tədbirində RT-nin 20 illik baş redaktoru Simonyan onu kanalın baş prodüseri kimi təqdim edib və şəbəkədəki rolunun yüksək olduğunu vurğulayıb.
Siyasi təhlilçi Ruslan Akmatbek AzadlıqRadiosunun qırğız xidmətinə Simonyanın "Rusiyanın ən sərt təbliğatçısı" olduğunu deyir. Onun fikrincə, Simonyanın köməkçisi Abakumovanın "Nomad TV"dəki rolu Kremlin bu kanalı Qırğızıstanda və bütövlükdə Orta Asiyada təbliğat vasitəsinə çevirmək niyyətindən xəbər verir.
Simonyan Rusiyada yerləşən "Yevraziya" qeyri-kommersiya təşkilatının qəyyumlar şurasının üzvüdür. Bu qurum 2024-cü ildə Bişkekdə ofis açıb, jurnalistlərə təlimlər keçirir, Rusiyaya səfərlər təşkil edir. "Yevraziya"nı 2019-cu ildə Moldovadan qaçıb Rusiyaya sığınan, bank fırıldağı ilə 1 milyard dollar oğurlamaqda təqsirli bilinən oliqarx İlan Şor yaradıb.
Qırğız jurnalistlər aktiv cəlb olunur
"Nomad TV" dövlət və özəl kanallarda çalışan təcrübəli qırğız jurnalistləri yüksək maaş vədi ilə işə cəlb edir.
NTRK dövlət yayımçısının bir neçə əməkdaşı, tanınmış aparıcı Mirbek Moldakunov "Nomad TV"yə keçib.
"Channel 7"nin rəhbəri, Qırğızıstan Jurnalistlər İttifaqının sədri İlyazbek Baltaşevin sözlərinə görə, yerli jurnalistlər yeni kanalın təklif etdiyi əməkhaqqından imtina edə bilmirlər: "Jurnalistlərə zəng edib soruşurlar: "Nə qədər maaş alırsan?". Əgər kimsə, "50 min som" deyirsə, dərhal "100 min som veririk" deyib onları aparırlar".
Hazırda Qırğızıstanda Rusiyanın onlarla televiziya kanalı yayımlanır. 2014-cü ildən ölkədə "Sputnik" xəbər agentliyi fəaliyyət göstərir.
2022-ci ildə YouTube Rusiya dövlət mediasına aid kanalları bağlayandan sonra Moskvanın Orta Asiyada təsir gücü daha da zəifləyib.
Akmatbek deyir ki, Kremlin əsas narahatlığı Orta Asiyada təsir dairəsini itirməkdir: "Orta Asiya ölkələrinin liderləri ingilis dilində danışır, Qərblə əlaqələri gücləndirir. Bir yandan Türkiyə fəallaşır, digər yandan Çin. Üstəlik, Ukrayna müharibəsi var. Bu da Rusiyanın bizi uzunmüddətli nəzarətdə saxlamaq cəhdidir".
