ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri Elina Valtonen Azərbaycandan vətəndaş cəmiyyəti fəalları ilə onlayn görüş keçirib.
"Bu gün Azərbaycanın işi həyati əhəmiyyətli vətəndaş cəmiyyəti ilə çox ruhlandırıcı görüş keçirdim. Qeyri-hökumət təşkilatları, insan haqları müdafiəçiləri, jurnalistlər, vətəndaş cəmiyyətinin digər aktorları demokratik dayanıqlığın həyat mənbəyidir", - - ATƏT sədri oktyabrın 22-də X hesabında yazıb.
İlk baxışda rutin rəsmi xəbər kimi görünə bilər. Amma məsələ ondadır ki, Valtonen ötən həftə Azərbaycanda olub, ölkə rəsmiləri ilə görüşüb. Rəsmi xronikada bu görüşdə Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesinin, ATƏT-lə əməkdaşlıq, həm də Azərbaycan-Finlandiya ikitərəfli əlaqələrinin müzakirə olunduğu bildirilir. Xanım Valtonen həm də Finlandiyanın xarici işlər naziridir.
Onlayn görüşə kimlərin qatıldığı açıqlanmayıb. Bəs avropalı diplomat vətəndaş cəmiyyəti təmsilçiləri, hüquq müdafiəçiləri ilə niyə elə Bakıda görüşməyib? ATƏT sədri bunun səbəbini X postunda açıqlamayıb. Bir səbəb o ola bilər ki, bundan ötrü E.Valtonenin istintaq təcridxanalarına, cəzaçəkmə müəssisələrinə getməyi tələb oluna bilərdi. Hazırda 30-dan çox jurnalist, ictimai-siyasi fəal, özlərinin siyasi saydığı ittihamlarla ya istintaq altındadır, ya da artıq cəza çəkməyə başlayıb. Yerli insan haqları müdafiəçiləri ölkədə siyasi məhbus sayının 400-ə yaxınlaşdığını deyirlər. Hakimiyyət təmsilçiləri bu termini israrla rədd edir, vətəndaşların konkret cinayətlərə görə cəzalandırıldığını deyirlər.
Bakıda birbaşa görüşün keçirilməməsi ATƏT sədrinin qrafikinin sıxlığı, yaxud siyasi hakimiyyəti qıcıqlandırmaq istəməməsi ilə də bağlı ola bilərdi. Axı, E.Valtonen Bakıdan öncə Tbilisidə siyasi qalmaqal yaşayıb. O, Rustavelli prospektində etirazçıların yanına gedib, hadisə yerindən X postunda yerləşdirdiyi stendap videosunda deyib ki, bu etirazçılar ölkədə aparılan repressiv siyasətə etirazlarını bildirirlər və "Biz onları dəstəkləmək üçün buradayıq".
Bundan sonra E.Valtonenin Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze ilə görüşü baş tutmayıb. Gürcüstan hökuməti görüşü ATƏT sədrinin "qanunsuz" aksiyada iştirakına və "yalan" açıqlamalar yaymasına görə ləğv etdiyini, E.Valtonen isə qrafikinin sıx olduğuna görə görüşün keçirilmədiyini açıqlayıblar. Bütün bunlar azmış kimi, Finlandiyanın xarici işlər naziri Rustavelli prospektində etiraz aksiyasına qatıldığına görə 5 min lari (1845 ABŞ dolları) cərimələnib.
Belə bir təəssürat yaranır ki, E.Valtonen Bakıda həbsdə, yaxud ev dustaqlığında olan insan haqları müdafiəçiləri ilə görüşmək təşəbbüsünü Cənubi Qafqazda daha artıq kəskin reaksiya doğurmamaq üçün ertələyə də bilərdi. İnsan haqlarının durumuna görə Bakını AŞPA-da tənqid edən avropalı diplomatların qara siyahıya salınmaq kimi bir təcrübəsi də var. Və iki ilə yaxındır Azərbaycan ilə AŞPA-nın əməkdaşlığı dondurulub.
Qərbin Cənubi Qafqazdakı prioritetləri
Ümumiyyətlə, azından son bir ildə Avropa diplomatlarının bəyanatlarında rəsmi Bakıya demokratiya, insan haqları çağırışları elə də ucadan eşidilmir. Siyasi şərhçi Rauf Mirqədirov bunu qlobal miqyasda prioritetlərin dəyişməsi ilə izah edir - Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar edilməsi və Rusiyanın təsir dairəsindən çıxarılması, Orta Dəhlizin tam gücü ilə işə salınması, sərhədlərin açılması kimi məsələlərin önə çıxması.
Sülh prosesinə gəlincə, artıq Bakı Ermənistana yük tranzitinə qadağanı qaldırıb, Yerevanda isə iki ölkənin vətəndaş cəmiyyət təmsilçiləri görüşüb. Bu görüşdə də, əsasən, hakimiyyətin kursunu dəstəkləyən şəxslərin iştirakı hazırda mühacirətdən işləyən, siyasi məhbus siyahısını hazırlayan hüquq müdafiəçilərinin tənqidinə səbəb olub.
Bu arada ölkədə Prezident Administrasiyasının keçmiş rəhbəri Ramiz Mehdiyev ətrafında hakimiyyət mediasındakı silsilə yazılar səngimir. Onun dövlətə xəyanət, hakimiyyəti ələ keçirmə, cinayət yolu ilə əldə edilmiş xeyli miqdarda əmlakı leqallaşdırma maddələri ilə ev dustaqlığında olduğu bildirilsə də, bu barədə indiyədək heç bir rəsmi informasiya açıqlanmayıb. Di gəl, elə həmin media bu informasiyalara deputatların, rəsmilərin münasibətləri, şərhləri də tirajlayır.
AzadlıqRadiosunun "Əslində" proqramı niyə ictimaiyyətə rəsmi məlumat verilməməsini araşdırıb.
Siyasi şərhçi Şahin Hacıyev deyir ki, son illər bir çox işlərdə ilkin ittiham dövlət çevrilişi və ya ona cəhd, xəyanət olub, sonradan, əsasən, iqtisadi xarakterli ittihamlara dəyişdirilib. Yəni belə ağır ittihamların məqsədi, bir tərəfdən, ittiham olunanları qorxudub sarsıtmaq, digər tərəfdən isə, onları ağır ittihamlarla cəmiyyətin gözündən salmaq niyyəti güdür.
